Necha
kundan beri yuragimni ezib kelayotgan qayg’u, iztirob va aybdorlik
hissidan xalos bo’lish uchun sizga maktub yozishga qaror qildim.
To’g’ri, hammasiga o’zim aybdorman. Meni asrab-avaylab voyaga yetkazgan
dadamni qattiq hafa qilib qo’ydim, u kishining betoblanib shifoxonaga
tushib qolishiga sababchi bo’ldim…
Oilada yolg’iz qizman. Uch o’g’il ukam bor. Onam bundan bir necha yil
oldin og’ir xastalik tufayli vafot etgandi. O’shanda kichkina qizaloq
edim. O’lim nima, ayriliq azobi qandayligini bilmasdim ham. Shuning
uchun bo’lsa kerak, uyimizga o’gay ona kelganda menga unchalik og’ir
botmagan. Baxtimga, o’gay onam juda yaxshi ayol bo’lib chiqdi. Menga va
ikki ukamga biror marta bo’lsin o’gaylik qilganini eslolmayman. O’gay
onam o’g’il farzandni dunyoga keltirganida ham uni boshqa ukalarimdan
kam ko’rmadim. Maktabni tugatishim bilan dadam meni o’zining kafesiga
ishga joylashtirib qo’ydi. Kafeda oshpaz bo’lib ishlay boshladim.
Avvaliga bu ish menga juda yoqqandi. Bora – bora zerika boshladim. Men
ham dugonalarim singa oily o’quv yurtiga xujjat topshirib, o’qishga
kirmaganimdan afsuslanardim. Ayniqsa, ikki ukam institutda o’qiy
boshlagach, o’qishga xavasim ikki chandon ortdi. Ammo ming afsuski, endi
buning iloji yo’q edi. Chunki o’zim ham bolaligimdan o’qiyman deya
harakat qilmagandim. Shuning uchunmi yo boshqa sababmi, juda asabiy
edim. Arzimagan gap ko’nglimga qattiq tegar, dadamning oddiy
tanbexlaridan ham tutaqib ketardim. Tan olaman, telefonda yigitlar bilan
ko’p gaplashardim. Ammo biror marta bo’sin, ular bilan uchrashuvga
chiqmaganman.
Bir kuni qo’l telefonim dadamning oldida qolib ketgan ekan. Tanish
yigitlardan biri qo’ng’iroq qilsa, dadam ko’taribdi. Xullas, dadamning
mendan rosa jaxli chiqdi, ancha koyidi. Xonamga qamalib olib: " Shuyam
menga mumkin emas ekan-da ”, deya rosa yig’ladim. O’gay onam yupatdi.
Nazarimda, shundan so’ng dadam menga sovuq munosabatda bo’lib qolgandek
edi. Dadam bilan munosabatlarimiz ana shunday taranglashib yurgan
kunlarning birida u kishi darvozaxonada turib, menga qandaydir ish
buyurdi. Men esa uyda yumush bajarayotgandim. - Nima? – dedim yaxshi eshitmay.Dadam
yana gapini takrorladi. Uzoqda bo’lganim uchun baribir eshitmadim.
Uchinchi marta so’rashga uyalganimdan, indamay qo’ya qoldim. Oradan
yarim soatlar o’tgach, dadam: "Men aytgan ishni qildingmi?” deb so’rab
qoldilar. - Yo’q, yaxshi eshitmagandim, - dedim to’g’risini aytib. Dadam esa tutaqib ketdi. -
Men ish buyursam, o’zingni eshitmaganlikka olasan.Hayoling joyida emas.
Bir qulog’ing telefonga yopishib qolgach, albatta, eshitmaysanda! –
deya bir qancha gaplarni gapirib tashladi. Ayniqsa, dadamning: "Yigitlar bilan gaplashasan”, degan gapi suyak – suyagimdan o’tib ketdi. -
Bir marta ishingizni qilmaganimga shunchami?! Axir umrimni, yoshligimni
sizning yumushlaringizni bajarishga sarflayapman-ku! – dedim
titrab-qaqshab.- Yigitlar bilan gaplashmasang, yanada ko’proq yumush bajargan bo’larding, dedi dadam. Jaxlim chiqib ketdi. "Men dadamga faqat ish uchun kerak ekanman-da”, degan alamdan butun vujudim zirqirayotgandek edi. - Sizdan ko’rmagan mehrni ko’chadan qidiraman! – deb yuborganimni o’zim ham bilmay qoldim. Bu gapim dadamga juda qattiq botadi deb o’ylamagandim. - Sendek bolam yo’q! – dedi dadam g’azabdan rangi ko’karib. So’ng gandiraklagancha uyga kirib ketdi. O’ksib-o’ksib yig’ladim. - Dadangning gapiga xafa bo’lma qizim. Dadasi koyimaydigan farzand yo’q, - deya yupatdi o’gay onam.
Ertasi kuni dadamning mazasi qochib qoldi. "Tez yordam”ga qo’ng’iroq
qildik. Darhol kasalxonaga olib ketishdi. U yerda doktorlar insult deya
tashxis qo’yishdi. Qattiq qayg’u oqibatida kelib chiqqan emish. Bu
gapdan vujudim titrab ketdi. Naxotki, dadam men tufayli shunday dardga
chalingan bo’lsa? Endi nima qilaman, aybimni qanday yuvaman?
O’sha kundan buyon xalovatim yo’qoldi. Xato dadmdan uzr so’rashgayam
yuzim chidamaydi. Nima qilsam dadam yana avvalgidek sog’lom xoliga
qaytarkin, mendan ranjimaskin?..
